📚کتابی که این هفته می خواهیم معرفی کنیم، کتاب《نبرد قدرت در ایران》نوشته محمد سمیعی است.
📖کتاب شامل ۹ فصل به علاوه یک فصل نتیجه گیری است و با نثری آراسته به بررسی و تحلیل تاریخی و اجتماعی ایران و روحانیت از زمان صفویان تا پیروزی انقلاب اسلامی می‌پردازد. در طول بحث، نیروهای سیاسی مختلف در ایران از ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی بررسی شده است. نویسنده در مقدمه و جای جای کتاب تأکید دارد که با نگاهی جامع و تحلیلی علمی و فارغ از نزاع‌های ارزشی و ایدئولوژیکی و با تکیه بر پایگاه نظری سعی در تحلیل معادلات قدرت میان نیروهای سیاسی در دوره‌های مختلف داشته است.
🔴فصل اول کتاب، با عنوان «شاه در خواب»، مروری است بر وقایع سال‌های پایانی حکومت محمدرضاشاه و آغازی برای مباحث مفصلی که پس از آن خواهد آمد.
🟠در فصل دوم، با عنوان «آرایش سیاسی در فراز و فرود صفویان»، با تکیه بر تقسیم‌بندی چهارگانه محقق سبزواری، نیروهای سیاسی در دوران صفویه و جایگاه اهل قلم، اهل شمشیر، اهل معاملات و اهل زراعت در آن عصر تحلیل شده است.
🟡در فصل سوم با عنوان «نیروهای سیاسی در دوران متلاطم قاجار»، دوران نیمه‌استعماری نامیده شده و نقش روسیه و بریتانیا در منطقه و بی‌کفایتی شاهان قاجار در برابر آن‌ها بررسی شده است. همچنین چهار نیروی سیاسی شامل دولت‌های خارجی، توده‌های مردم، روشنفکران و چپگرایان نیز تحلیل شده است.
🟢فصل چهارم، با عنوان «نبرد قدرت در انقلاب مشروطه» در چهار بخش تبیین شده است: بخش انقلاب مشروطه، بخش تشکیل مجلس قانون‌گذاری ملی در ایران، بخش دوران استبداد صغیر، و بخش فتح تهران.
🔵فصل پنجم، با عنوان «رؤیای تجدد در کابوس دیکتاتوری»، به تحلیل دوران رضاشاه اختصاص دارد که با نفوذ قدرت‌های خارجی در ایران پدیده ی«استعمار در سایه» شکل گرفت که برای نخستین بار در این کتاب مطرح شده است.
🔵در فصل ششم، با عنوان «نفسی تازه در فضای سیاسی ایران»، در نخستین نیمه از دوران محمدرضاشاه، سه جناح قدرت نخبگان، توده‌ها و دولت‌های بیگانه بررسی شده است.
🟣فصل هفتم، با عنوان «نبرد قدرت در نهضت ملی ایران» به تحلیل اقدامات مصدق و اقدامات آیت‌الله کاشانی و واکنش انگلستان اختصاص دارد.
🟤فصل هشتم، با عنوان «صف‌آرایی نیروهای سیاسی برای انقلاب» مهم‌ترین فصل کتاب است و به این سوال پاسخ می دهد:«چرا و چگونه روحانیت برنده شد؟»
🔴و در فصل نهم، با عنوان «نبرد قدرت در انقلاب اسلامی ایران» راهبرد دوگانه شاه در مبارزه با انقلاب و نقش پررنگ توده‌ها در پیروزی انقلاب و برتری روحانیت بررسی شده است.
🟠در نهایت نویسنده در فصل نتیجه‌گیری، انقلاب اسلامی ایران را پیروزی اسلام‌گرایان در ایران و مصداق عینی خیزش مجدد دین عنوان می‌کند و بر اهمیت دین در تحولات جهانی تأکید دارد. وی یکی از دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی را کنارزدن و حذف نیروهای سیاسی دولت‌های خارجی می‌داند.
💬قسمتی از کتاب:«درس مهم تاریخ معاصر ایران به ما این است که هیچ یک از جناح‌های نخبگان به‌تنهایی قادر به حذف دیگران نیست. اگر یکی دیگری را به‌طور موقت از عرصه قدرت حذف کند، مایه تطهیر آن جناح از پیرایه‌های قدرت می‌شود و ناخواسته بخت قدرت‌یافتن دوباره‌اش را افزایش خواهد داد.»